Βιώσιμη Ανάπτυξη: υλοποίηση και όραμα, ενος φιλόδοξου σχεδίου με ευρεία στήριξη

Βιώσιμη Ανάπτυξη σημαίνει η ικανοποίηση των αναγκών των σημερινών γενεών χωρίς να διακυβεύεται η ικανότητα των μελλοντικών γενεών να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες - με άλλα λόγια, μια καλύτερη ποιότητα ζωής για όλους, τώρα και για τις επόμενες γενιές. Προσφέρει ένα όραμα προόδου που ενσωματώνει άμεσους και πιο μακροπρόθεσμους στόχους, δράσεις σε τοπικό και σε παγκόσμιο επίπεδο, και αφορά σε κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά ζητήματα ως άρρηκτα συνδεδεμένα και αλληλοεξαρτώμενα συστατικά της ανθρώπινης προόδου.

Η αειφόρος ανάπτυξη δεν θα πρέπει να επιφέρει πολιτικές μόνο:  πρέπει να ληφθεί από την κοινωνία στο σύνολό της, ως αρχή που διέπει τις πολλές επιλογές που κάθε πολίτης διαθέτει καθημερινά, καθώς και τις μεγάλες πολιτικές και οικονομικές αποφάσεις που πρέπει να εφαρμοστούν. Αυτό απαιτεί βαθιές αλλαγές στον τρόπο σκέψης, στις οικονομικές και κοινωνικές δομές και στα πρότυπα κατανάλωσης και παραγωγής.

ΤΑ πρώτα βήματα

Ήδη το 1997, η βιώσιμη ανάπτυξη έγινε ένα θεμελιώδης στόχος της ΕΕ, όταν εντάχθηκε στη Συνθήκη του Άμστερνταμ, ως πρωταρχικός στόχος των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στη σύνοδο κορυφής του Γκέτεμποργκ τον Ιούνιο του 2001, οι ηγέτες της ΕΕ ξεκίνησαν την πρώτη στρατηγική για την αειφόρο ανάπτυξη της ΕΕ με βάση την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αυτή η στρατηγική 2001 αποτελείται από δύο κύρια μέρη. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει  στόχους και μέτρα πολιτικής για να αντιμετωπίσει μια σειρά από βασικές μη βιώσιμες τάσεις, ενώ το δεύτερο μέρος, πιθανώς το πιο φιλόδοξο, ζητάει μια νέα προσέγγιση στη χάραξη πολιτικής που θα εξασφαλίζει την οικονομική , κοινωνική και περιβαλλοντική πολιτική της ΕΕ αμοιβαία αλληλοεξαρτόμενες. Το κεντρικό όργανο που αναπτύχθηκε για το σκοπό αυτό ήταν η υποχρέωση για την Επιτροπή να υποβάλλει κάθε νέα σημαντική πρόταση πολιτικής για την εκτίμηση των επιπτώσεων.

Η διακήρυξη του Γκέτεμποργκ αποτέλεσε τον πυρήνα των πολιτικών της ΕΕ για την αειφόρο ανάπτυξη. Αλλά σε αυτή περιλαμβάνονται και άλλα προγράμματα και δεσμεύσεις, όπως οι δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν στην Παγκόσμια Διάσκεψη του 2002 για την αειφόρο Ανάπτυξη στο Γιοχάνεσμπουργκ και των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας που συμφωνήθηκε το 2000, καθώς και τις παγκόσμιες δεσμεύσεις για να αυξήσει την επίσημη αναπτυξιακή βοήθεια και να λάβει υπόψη τις ανάγκες των αναπτυσσόμενων χωρών στο τομέα του διεθνούς εμπορίου.

Αναθεώρηση το 2006

Παρά τα σημαντικά επιτεύγματα στην εφαρμογή της στρατηγικής της ΕΕ για την αειφόρο ανάπτυξη, οι μη αειφόρες τάσεις παραμένουν, που κυμαίνονται από την αλλαγή του κλίματος μέχρι τη γήρανση των κοινωνιών στις ανεπτυγμένες χώρες και τη διεύρυνση του χάσματος μεταξύ πλουσίων και φτωχών στον κόσμο. Ο κόσμος γύρω από την ΕΕ επίσης αλλάζει σημαντικά από το 2001 με τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε 25 κράτη μέλη, λόγω αυξημένης αστάθειας λόγω των τρομοκρατικών απειλών και της βίας, της εξέλιξη της παγκοσμιοποίησης και τις αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία.

Αυτό απαιτούσε μια στρατηγική για την αειφόρο ανάπτυξη με μια ισχυρότερη εστίαση, σαφέστερη κατανομή των ευθυνών, μεγαλύτερο έλεγχο και ευρύτερη υποστήριξη, ισχυρότερη ενσωμάτωση της διεθνούς πρακτικής και αποτελεσματικότερη εφαρμογή και παρακολούθηση της.

Μετά από ευρεία δημόσια διαβούλευση από τον Αύγουστο μέχρι τον Οκτώβριο του 2004, τον Φεβρουάριο του 2005 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση με την αρχική απογραφή και τις μελλοντικές κατευθύνσεις  για την αναθεώρηση της στρατηγικής. Στη συνέχεια, τον Ιούνιο του 2005 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε μια σειρά από κατευθυντήριες αρχές της αειφόρου ανάπτυξης. Τον Δεκέμβριο του 2005 η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για μια αξιολόγηση της στρατηγικής και την βάση στην οποία θα στηριζόταν  η  περαιτέρω δράση. Το αποτέλεσμα ήταν μια ανανεωμένη στρατηγική που υιοθετήθηκε από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 15-16 Ιουνίου 2006.

Έκθεση προόδου

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε τον Οκτώβριο του 2007 την πρώτη έκθεση προόδου σχετικά με τη Στρατηγική για την αειφόρο Ανάπτυξη (συμπληρώνεται από ένα λεπτομερές έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της). Σύμφωνα με την έκθεση, υπήρξαν σημαντικές πολιτικές εξελίξεις σε ορισμένες από τις επτά βασικές προτεραιότητες που προσδιορίζονται στις αναθεωρημένες SDS του 2006 (συμπεριλαμβανομένου του κλίματος και της ενέργειας) αλλά η πρόοδος στην πολιτική δεν έχει ακόμη μεταφραστεί σε ουσιαστική συγκεκριμένη δράση.

Η Eurostat, το 2007 δημοσίευσε μια έκθεση παρακολούθησης που βασίζεται σε ένα εκτεταμένο σύνολο των δεικτών βιώσιμης ανάπτυξης. Η έκθεση αυτή ήταν μία από τις εισόδους για την πρώτη έκθεση προόδου σχετικά με τη στρατηγική για την αειφόρο ανάπτυξη.

πηγές:

• Eurostat Sustainable Development Indicators link: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/sdi/introduction 
• Research for Sustainable Development link: /research/sd/index_en.cfm 

• European Sustainable Development Network (ESDN) link: http://www.sd-network.eu/ 

• UN Commission on Sustainable Development (CSD) link: http://www.un.org/esa/dsd/csd/csd_aboucsd.shtml 

• European Council Conclusions 14 December 2007 link: http://www.consilium.europa.eu/ueDocs/cms_Data/docs/pressData/en/ec/97669.pdf