Η Ελλάδα διαθέτει επαρκή και αρκετά αυστηρή νομοθεσία για την προστασία του περιβάλλοντος. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι η νομοθεσία αυτή σε σημαντικό βαθμό δεν τηρείται. Ο σεβασμός του περιβάλλοντος και η παραγωγή ενός πλαισίου αποτελεσματικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας αποτελεί μία δύσκολη και μακρόχρονη διαδικασία η οποία αντανακλά το επίπεδο πολιτισμού που έχει επιτύχει μία χώρα.
Η εθνική περιβαλλοντική νομοθεσία προέρχεται στο μεγαλύτερο τμήμα της από την αντίστοιχη ευρωπαϊκή, η οποία απαιτεί για την εφαρμογή της αποτελεσματικό μηχανισμό διοίκησης και υπεύθυνη περιβαλλοντική συμπεριφορά από τις επιχειρήσεις.
Εν τούτοις η αποτελεσματική αντιμετώπιση της υποβάθμισης, της ρύπανσης ή της μόλυνσης του περιβάλλοντος στη χώρα μας απαιτεί συστηματική και μακροπρόθεσμη προσπάθεια για να λυθούν προβλήματα που έχουν συσσωρευτεί και για να βελτιωθούν νοοτροπίες που έχουν παγιωθεί επί σειρά ετών.
Ειδικότερα σχετικά με το πρόβλημα της διαχείρισης των αποβλήτων, λόγω των αυξημένων περιβαλλοντικών ελέγχων που διεξάγονται τα τελευταία έτη, πολλές δραστηριότητες, προκειμένου να τηρήσουν τις απαιτήσεις της νομοθεσίας αναθέτουν σε ιδιωτικές επιχειρήσεις τη διαχείριση των αποβλήτων τους, μετακυλώντας εν μέρει το ζήτημα της συμμόρφωσης, σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, οι οποίες, σε ορισμένες περιπτώσεις δεν εφαρμόζουν αποδεκτές μεθόδους διαχείρισης αποβλήτων.
Σημαντικός επιβαρυντικός για το περιβάλλον παράγοντας είναι ο ελλιπής χωρικός σχεδιασμός με τον καθορισμό χρήσεων γης. Συνεπεία αυτής της έλλειψης κατά την αδειοδότησή της κάθε δραστηριότητα αντιμετωπίζει ένα δαιδαλώδες πλαίσιο απαγορεύσεων ή επιτρεπόμενων χρήσεων, και μεγάλο αριθμό απαιτούμενων μελετών και αδειών, ενώ συχνά παρατηρείται το φαινόμενο η διοίκηση να επιβάλλει ασαφείς ή και ανομοιογενείς περιβαλλοντικούς όρους σε ομοειδείς δραστηριότητες. Η κατάσταση αυτή αφενός μεν καθιστά πιο δύσκολο τον περιβαλλοντικό έλεγχο, αφετέρου δε η επιβολή των προβλεπόμενων από την νομοθεσία κυρώσεων δεν εξασφαλίζει την αρχή της ισονομίας.
Για παράδειγμα πολλές βιομηχανικές δραστηριότητες βρίσκονται διάσπαρτες και μη χωροθετημένες σε οργανωμένες βιομηχανικές περιοχές. Έτσι ο έλεγχός τους είναι δυσκολότερος, ο εντοπισμός του σημείου εκροής των υγρών αποβλήτων γίνεται συχνά αντικείμενο ειδικής έρευνας από τους επιθεωρητές περιβάλλοντος, ενώ παράλληλα διευκολύνονται παράνομες συμπεριφορές όπως η μεταφορά και η ανεξέλεγκτη απόρριψη στερεών ή υγρών αποβλήτων σε σημεία της υπαίθρου. Αποτέλεσμα των ανωτέρω πρακτικών είναι η μείωση της άσκησης αποτελεσματικών ελέγχων από τους περιβαλλοντικούς ελεγκτές και παράλληλα η δυσκολία να ελεγχθεί η ποιότητα των διάσπαρτων επιβαρυμένων αποδεκτών.
Όταν ο πολίτης διαπιστώσει ότι σε κάποιον ποταμό ή σε λίμνη συντελείται ρύπανση μπορεί να απευθυνθεί στους εξής αρμόδιους φορείς:
Α. ΕΘΝΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ
Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Ειδική Γραμματεία Υδάτων
Σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ και το Ν. 3199/2003 άρθρο 5 παρ. 1, 4 “Η προστασία και διαχείριση κάθε λεκάνης απορροής ποταμού ανήκει στην Περιφέρεια στα διοικητικά όρια της οποίας εκτείνεται”. Σε κάθε Περιφερειακή ενότητα έχει συσταθεί από την εφαρμογή του προγράμματος «Καλλικράτης» Τμήμα Περιβάλλοντος και Υδροοικονομίας μέσω της οποίας ασκούνται οι αρμοδιότητες της Περιφερειακής Ενότητας για την προστασία και τη διαχείριση των υδάτων.
Η Ειδική Γραμματεία Υδάτων έχει την αρμοδιότητα κατάρτισης των προγραμμάτων προστασίας και διαχείρισης των υδατικών πόρων της χώρας και του συντονισμού των υπηρεσιών και κρατικών φορέων για κάθε ζήτημα που αφορά στην προστασία και διαχείριση των υδάτων.
Οι αρμοδιότητες της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων περιλαμβάνουν: το συντονισμό της διαχείρισης και προστασίας των υδατικών πόρων, την εφαρμογή της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Νερά, την παρακολούθηση της ποιότητας και ποσότητας των υδάτων, τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης, τη διαχείριση των λυμάτων και την επαναχρησιμοποίησή τους, την εφαρμογή της Οδηγίας για τις πλημμύρες, τις ακτές κολύμβησης και τις γαλάζιες σημαίες, την εφαρμογή της Οδηγίας για τη θαλάσσια στρατηγική και τα διεθνή, διακρατικά και Μεσογειακά θέματα νερού (άρθρο 5 παρ. 5 στ. Στ΄ Ν. 3199/2003). Προς επίτευξη των σκοπών αυτών με την Ειδική Γραμματεία Υδάτων συνεργάζονται οι ακόλουθες υπηρεσίες.
Κλιμάκια Ελέγχου Ποιότητας Περιβάλλοντος (ΚΕΠΠΕ).
Τα ΚΕΠΠΕ συστήνονται στις Περιφερειακές Ενότητες, με την συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Είναι επιφορτισμένα με τον έλεγχο της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων και την εν γένει εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Διενεργούν αυτοψίες, συντάσουν σχετικές εκθέσεις και εισηγούνται την επιβολή κυρώσεων.
Ειδική Γραμματεία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΕΓΕΠΕ)
Η ΕΓΕΠΕ συστάθηκε με τον Νόμο 3818/2010 ως ενιαίος διοικητικός τομέας με αρμοδιότητα την επίβλεψη και το συντονισμό των αρμόδιων υπηρεσιών, σε κεντρικό, και περιφερειακό επίπεδο και επίπεδο Ο.Τ.Α. με σκοπό τη διασφάλιση της εφαρμογής της νομοθεσίας για θέματα περιβάλλοντος και ενέργειας. Η ΕΓΕΠΕ είναι επίσης αρμόδια για την εφαρμογή του Π.Δ/τος 148/2009 για την περιβαλλοντική ευθύνη και την πρόληψη και αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημίας. Η αρμοδιότητα αυτή ασκείται από το Συντονιστικό Γραφείο Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών (ΣΥΓΑΠΕΖ).
Στην ΕΓΕΠΕ υπάγεται η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ), που συστάθηκε με τις διατάξεις του άρθρου 9 του Νόμου 2947/2001 (ΦΕΚ 228/Α/ 2001), σε εφαρμογή του άρθρου 6 του Νόμου 1650/86 (ΦΕΚ 160/Α/86) και γενικότερων δεσμεύσεων που απορρέουν από την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία (Σύσταση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αριθ. 2001/331/ΕΚ), με στόχο την υποστήριξη των υφιστάμενων μηχανισμών ελέγχου και την αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος.
Κύρια αρμοδιότητα της Ε.Υ.Ε.Π. είναι ο έλεγχος και η παρακολούθηση της εφαρμογής της κείμενης περιβαλλοντικής νομοθεσίας και της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων που επιβάλλονται για την πραγματοποίηση έργων και δραστηριοτήτων του Δημόσιου, του ευρύτερου δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα.
Η Ε.Υ.Ε.Π. συγκροτήθηκε με το Π.Δ. 165/2003, ΦΕΚ 137/Α/ 2003, με το οποίο καθορίστηκαν η διοικητική οργάνωση, η διάρθρωση και η στελέχωση της. Λειτουργεί από τις αρχές του 2004. Αποτελείται από τη Γενική Επιθεώρηση και από δύο Τομείς, Νοτίου και Βορείου Ελλάδας, με έδρα την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη αντίστοιχα, έκαστος εκ των οποίων αποτελείτο από τέσσερα Τμήματα με καθορισμένες αρμοδιότητες.
Ο Τομέας Νοτίου Ελλάδος περιλαμβάνει τις περιφέρειες Αττικής, Στερεάς Ελλάδος, Πελοποννήσου, Κρήτης, Νοτίου Αιγαίου, Ιονίου και Δυτικής Ελλάδος.
Ο Τομέας Βορείου Ελλάδος περιλαμβάνει τις περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης Δυτικής Μακεδονίας, Ηπείρου και Βορείου Αιγαίου.
Τα τμήματα είναι επιφορτισμένα με τις ακόλουθες αρμοδιότητες:
ΤΜΗΜΑ Α:
Έλεγχος τήρησης της περιβαλλοντικής νομοθεσίας , των περιβαλλοντικών όρων και των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) σε δημόσια έργα, σε ΧΥΤΑ καθώς και σε λοιπές δημόσιες υποδομές και τουριστικές εγκαταστάσεις.
ΤΜΗΜΑ Β:
Έλεγχος τήρησης της περιβαλλοντικής νομοθεσίας , των περιβαλλοντικών όρων και των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) σε Βιομηχανίες, εξορυκτικές δραστηριότητες, κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις , υδατοκαλλιέργειες και άλλες δραστηριότητες
ΤΜΗΜΑ Γ:
Έλεγχος κάθε δραστηριότητας που μπορεί να συνεπάγεται καταστροφές του δασικού πλούτου και του περιβάλλοντος εν γένει , καταπατήσεις δημόσιων εκτάσεων , ανέγερση και συντήρηση αυθαίρετων κατασκευών οπουδήποτε και ιδιαίτερα σε προστατευόμενες περιοχές , επεμβάσεις σε ρέματα , καθώς και επεμβάσεις στον αιγιαλό και την παραλία.
ΤΜΗΜΑ Δ:
Διοίκηση, οικονομική διαχείριση, νομική υποστήριξη, μηχανοργάνωση, σχεδιασμός, τεχνική υποστήριξη καθώς και οργάνωση και συντήρηση εργαστηρίων του τομέα.
Σε συνεργασία με την ως άνω Ειδική Υπηρεσία Επιθεώρησης Περιβάλλοντος λειτουργεί και η Ειδική Γραμματεία Υδάτων, η οποία υλοποιεί και επιβλέπει την εφαρμογή της Οδηγίας για τα νερά, 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.
Με βάση το άρθρο 38 του Νόμου 3710/2008, ΦΕΚ 216/Α/2008, οι επιθεωρητές περιβάλλοντος απέκτησαν το δικαίωμα της αναζήτησης και πρόσβασης σε πληροφορίες και στοιχεία φακέλων, τα οποία κρίνονται απαραίτητα για την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους, από υπηρεσίες που ασχολούνται με την εξεταζόμενη υπόθεση, όπως ορίζεται στην παρ. 4α του άρθρου 5 του N. 3074/2002.
Η διαδικασία των επιθεωρήσεων που ακολουθείται από τους επιθεωρητές περιβάλλοντος, ορίζεται στο άρθρο 9 του Νόμου 2947/2001, ΦΕΚ 228/Α/2001, σύμφωνα με το οποίο σε κάθε έλεγχο, συντάσσεται από το κλιμάκιο επιθεωρητών έκθεση αυτοψίας και εν συνεχεία, εφόσον διαπιστωθεί παράβαση, συντάσσεται έκθεση ελέγχου, με αναλυτική περιγραφή των ευρημάτων και προσδιορισμό των παραβάσεων, που επιδίδεται στον παραβάτη, ο οποίος ταυτόχρονα καλείται σε απολογία. Για την απολογία του παραβάτη, η οποία συνήθως γίνεται με κατάθεση απολογητικού υπομνήματος, τάσσεται προθεσμία που δεν μπορεί να είναι μικρότερη από πέντε εργάσιμες ημέρες από την επίδοση της πρόσκλησης.
Σε συνέχεια της υποβολής της απολογίας ή της άπρακτης παρόδου της προθεσμίας που τάχθηκε για την υποβολή της, συντάσσεται αιτιολογημένη πράξη βεβαίωσης ή μη της παράβασης, αντίγραφο της οποίας αποστέλλεται στην αρχή που χορήγησε στον παραβάτη την άδεια κατασκευής ή λειτουργίας του έργου ή έναρξης της δραστηριότητας ή, κατά περίπτωση την ανανέωση αυτών. Αντίγραφο της ίδιας πράξης διαβιβάζεται επίσης και στον αρμόδιο εισαγγελέα πλημμελειοδικών για τυχόν αξιόποινες πράξεις.
Σε περίπτωση που διαπιστώνεται ρύπανση ή υποβάθμιση του περιβάλλοντος ή άλλη παράβαση από τις προβλεπόμενες στο άρθρο 30 του Ν. 1650/1986, ΦΕΚ160/Α/1986, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, η Ε.Υ.Ε.Π. εισηγείται την επιβολή προστίμου στον Υπουργό ΠΕΚΑ.
Αποκεντρωμένη Διοίκηση:
Περιφερειακή Ενότητα, Τμήμα Περιβάλλοντος και Υδροοικονομίας, στα διοικητικά όρια της οποίας ανήκει η περιοχή, όπου βρίσκεται ο αποδέκτης ο οποίος ρυπαίνεται.
Συνήγορος του Πολίτη:
Ο Συνήγορος του Πολίτη αποτελεί ανεξάρτητη αρχή (άρθρο 103 παρ. 9 Συντ.), που ερευνά ατομικές διοικητικές πράξεις ή παραλείψεις, ή υλικές ενέργειες οργάνων των δημόσιων υπηρεσιών οι οποίες παραβιάζουν δικαιώματα, ή προσβάλλουν νόμιμα συμφέροντα φυσικών ή νομικών προσώπων.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΑΡΜΟΔΙΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΑΘΗΝΑΣ ΚΑΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Τηλέφωνα και Διευθύνσεις :
Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής,
Ειδική Γραμματεία Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Μεσογείων 119
101 92 Αθήνα
Τηλ: 210 697 4714, 210 697 4730, 2106974707
Φαξ: 210 696 9708
Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος
Κηφισίας 1-3
115 23 Αθήνα
Τηλ: 210 870 1800
Φαξ: 210 870 1883
Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος Τμήμα Βορείου Ελλάδος
Αδριανουπόλεως 24
Τηλ: 2310 483 223
Φαξ: 2310 483 247
e-mail: epbe@otenet.gr
Ειδική Γραμματεία Υδάτων
Μ. Ιατρίδου 2 & Λεωφ. Κηφισίας
115 26 Αθήνα
Τηλ: 210 693 1250 – 1
Φαξ: 210 699 4355, 210 699 4357
e-mail: info.egy@prv.ypeka.gr
Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας – Θράκης
Καθ. Ρωσίδη 11
546 55 Θεσσαλονίκη
Τηλ: 2313 309449
Περιφερειακή Ενότητα, Τμήμα Περιβάλλοντος και Υδροοικονομίας
Μοναστηρίου 12
546 29 Θεσσαλονίκη
Τηλ: 2313325562
Φαξ: 2310 422201
e-mail: tperiv@pkm.gov.gr
Συνήγορος του Πολίτη
Χατζηγιάννη Μέξη 5
115 28 Αθήνα
Τηλ: 2131 306600
Φαξ: 210 7292129
Β. ΦΟΡΕΙΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
Κάθε πολίτης έχει δικαίωμα υποβολής καταγγελίας προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε αυτή να διενεργήσει έλεγχο τήρησης της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Σε περίπτωση αρνητικού πορίσματος, το Κράτος-παραβάτης παραπέμπεται Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) και εαν δεν συμμορφωθεί, σταματώντας να παραβιάζει την νομοθεσία, επιβάλλονται οικονομικές κυρώσεις σύμφωνα με το άρθρο 260 ΣΛΕΕ.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
Κάθε πολίτης της Ε. Ένωσης έχει δικαίωμα σύμφωνα με τα άρθρα 227 ΣΛΕΕ και 44 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκή Ένωσης, καθώς και κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που κατοικεί ή έχει την καταστατική του έδρα σε κράτος μέλος, να υποβάλλει, ατομικά ή από κοινού με άλλους πολίτες ή πρόσωπα, αναφορά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για θέμα που υπάγεται στους τομείς δραστηριοτήτων της Ένωσης και το οποίο τους αφορά άμεσα. Η αναφορά αποστέλλεται στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και την εξετάζει η Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Ο πολίτης μπορεί να υποβάλλει αναφορά προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με δύο τρόπους.
1. Ηλεκτρονικά.
Συμπληρώνοντας το ηλεκτρονικό έντυπο αναφοράς στον διαδικτυακό ιστότοπο:
ΠΗΓΗ: ECOCITY
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου