Ο όρος περιβάλλον χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει τον υπό ευρεία έννοια ζωτικό χώρο του ανθρώπου, το σύνολο των αγαθών και στοιχείων που είναι απαραίτητα για την επιβίωση , τη διατήρηση της υγείας του, την ποιότητα της ζωής και την ανάπτυξη της προσωπικότητάς του. Στην ελληνική νομοθεσία ο νόμος ν.1650/1986 περιλαμβάνει ένα σαφή ορισμό του περιβάλλοντος. Πιό συγκεκριμένα στο άρθρο 2 παρ. 1 του νόμου ορίζεται ως περιβάλλον «το σύνολο των φυσικών και ανθρωπογενών παραγόντων και στοιχείων, που βρίσκονται σε αλληλεπίδραση και επηρεάζουν την οικολογική ισορροπία, την ποιότητα ζωής, την υγεία των κατοίκων, την ιστορική και πολιτιστική παράδοση και τις αισθητικές αξίες».
Το περιβάλλον διακρίνεται σε φυσικό ή πρωτογενές, που σχηματίζεται από τα φυσικά αγαθά, το νερό, τη θάλασσα, τον αέρα, τη χλωρίδα, την πανίδα και γενικά ό,τι έχει δημιουργηθεί χωρίς την παρέμβασή του ανθρώπου και σε τεχνητό ή δευτερογενές που σχηματίζεται από ανθρώπινες κατασκευές . Τέτοιο είναι τα κτίρια και οι πόλεις κ.α.Η άξια και σημασία του περιβάλλοντος στην καθημερινή ζωή. Όπως είδαμε πιο πάνω το περιβάλλον εξ'ορισμού είναι σημαντικό στην καθημερινή διαβίωση του ανθρώπου.
Από την αρχαιότητα έως σήμερα βασικά αγαθά διαβίωσης όπως είναι το οξυγόνο, το νερό και η τροφή παρεχόντουσαν στον άνθρωπο από το φυσικό περιβάλλον.Τα στοιχεία της φύσης, όπως κακοκαιρίες και σαρκοβόρα ζώα δημιουργούσαν ένα εχθρικό και επικίνδυνο περιβάλλον για τον άνθρωπο , υποχρεώνοντας τον να εγκαταλήψει την νομαδική ζωή. Ο άνθρωπος στην προσπάθεια του να δημιουργήσει γύρω του ένα πιο ασφαλή χώρο, αυξάνοντας τις δυνατότητες επιβίωσης , οργανώθηκε αρχικά σε κοινότητες και μετέπειτα σε πίο οργανωμένες πόλεις . Αποτέλεσμα, η δημιουργία ενός τεχνητού περιβάλλοντος , το οποίο παρέχει μέχρι ένα μεγάλο βαθμό προστασία από τα στοιχεία της φύσης και καλύτερες πιθανότητες επιβίωσης.
Ωστόσο για αυτό το αποτέλεσμα χρειάστηκε να επέμβει σε μεγάλο βαθμό στο φυσικό περιβάλλον. Αρχικά κατασκεύασε τα πρώτα οικίσματα τα οποία περιέφραξε ,για ασφάλεια από σαρκοβόρα ζώα, όργωσε την γη και εξημέρωσε ζώα , για να εξασφαλίσει επαρκή τροφή . Στην συνέχεια με σκοπό την πιο ορθολογική χρήση των διαθέσιμων πόρων που κατείχε , άρχισε να κατασκευάζει εργαλεία ενώ παράλληλα εξακολουθούσε να διαμορφώνει τον χώρο γύρο του εξασφαλίζοντας καλύτερη προστασία από στοιχεία της φύσης . Επιπλέον διαμόρφωσε και το περιβάλλον γύρω από τις πόλεις που κατασκεύασε , κατασκευάζοντας δρόμους λιμάνια και άλλες υποδομές.
Η τεχνολογική εξέλιξη, που οδήγησε στην βιομηχανική επανάσταση , στον 20ο αιώνα και στο σήμερα χαρακτηρίζεται από μεγάλες καταστροφές με ανθρωπογενή αίτια όπως πόλεμοι, ρυπάνσεις και διάφορα γήινα, θαλάσσια ή εναέρια ατυχήματα. Επίσης χαρακτηρίζεται από προόδους στις επιστήμες ,όπως είναι τα μαθηματικά ,η αύξηση του προσδόκιμου ζωής και η αντιμετώπιση ασθενειών με την ανακάληψη φαρμάκων και αντιβιοτικών , οι οποίεςς για αιώνες αποδεκάτιζαν ολόκληρους πληθυσμούς. Η εκτεταμένη χρήση τεχνολογικών επιτευμάτων οδήγησαν στην ανάπτυξη της μαζικής παραγωγής στη γεωργία και βομηχανία με αποτέλεσμα την βελτίωση της ποσότητας και ποιότητας της τροφής , την ύπαρξη ταχύτατων επικοινωνιών και άλλων αγαθών καθημερινής χρήσης . Η ανακάληψη νέων υλικών βελτίωσε την ποιότητα και αποτελεσματικότητα κτηρίων ,αεροπλάνων ,γεφυρών και άλλων κατασκευών παρέχοντας ασφαλείς και γρήγορες μεταφορές , όπως και καλύτερη προστασία από καιρικές συνθήκες. Επίσης μέσω της επιστημονικής προόδου ο άνθρωπος είναι σε θέση με διάφορα επιστημονικά όργανα να ανιχνεύει και να προβλέπει επικείμενες φυσικές καταστροφές όπως κατακλυσμούς, τυφώνες, κυκλώνες κ.α
Φυσικά η προαναφερθήσα προόδος για να επιτευχθεί οδήγησε τον άνθρωπο σε ολο ένα και μεγαλύτερη διαμόρφωση του περιβάλλοντός του. Πόλεις, λιμάνια, αεροδρόμια,αυτοκινητόδρομοι, σιδηρόδρομοι, εκτάσεις καλλιεργιών, βοσκότοποι, βιομηχανικές και βιοτεχνικές ζώνες είναι ένα μέρος των ανθρώπινων παρεμβάσεων. Εξίσου σημαντική είναι η ρύπανση που προκαλείται στο φυσικό περιβάλλον από την ανθρώπινη δραστηριότητα ,όπως η μόλυνση του αέρα των υδάτων και η υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων. Ωστόσο ο άνθρωπος παρά την προσπάθεια του να διαμορφώσει κατάλληλα το περιβάλλον του και να εξασφαλίσει μια ασφαλή και άνετη διαβίωση, εξακολουθεί να είναι δέσμιος του φυσικού περιβάλλοντος. Η πλειοψηφία των πρώτων υλών που χρειάζεται για να παραχθούν καθημερινής χρήσης αγαθά απαντάται μόνο στο φυσικό περιβάλλον , όπως είναι το οξυγόνο και το νερό. Δηλαδή ο άνθρωπος παρά την πνευματική του πρόοδο εξακολουθεί να είναι δέσμιος του φυσικού του περιβάλλοντος. Η υγεία του τόσο η σωματική και η πνευματική είναι αλληλένδετη με την υγεία του φυσικού του περιβάλλοντος . Ο διεθνής οργανισμός υγείας σε εκθέσεις του αναφέρει ότι το μεγαλύτερο μέρος των θανάτων που σημειώνονται στον πλανήτη οφείλονται σε ασθένειες που συνδέονται με το περιβάλλον και τον τρόπο ζωής.(http://www.who.int/en/).
Την ίδια άποψη συμμερίζεται και η Τράπεζα Ελλάδος σε έκθεση της , η οποία δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο του 2011 και αφορούσε την κύρια επίπτωση της ανθρώπινης δραστηριότητας στο φυσικό περιβάλλον , την κλιματική αλλαγή. Στην έκθεσή της η ΤτΕ αναφέρει ότι η επίδραση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στο φυσικό περιβάλλον μπορούν να ενταχθούν στις εξής τρεις κατηγορίες όπως ορίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας:
• Επιπτώσεις που είναι άμεσες και συνήθως προκαλούνται από ακραία καιρικά φαινόμενα (π.χ.θάνατοι από καύσωνες).
• Έμμεσες επιπτώσεις που προκαλούνται ως συνέπεια περιβαλλοντικών αλλαγών και οικολογικών διαταραχών που οφείλονται στην κλιματική αλλαγή (π.χ. αυξανόμενη απειλή από ασθένειες που μεταφέρονται από τα κουνούπια ή τα τρωκτικά).
• Οι διάφορες επιπτώσεις που προκαλούνται σε πληθυσμούς που πλήττονται από την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και από οικονομικά προβλήματα λόγω της κλιματικής αλλαγής (π.χ. διατροφικά ή ψυχολογικά προβλήματα).
Στην ίδια έκθεση αναφέρεται ότι οι υγειονομικές αρχές στις Ηνωμένες Πολιτείες διακρίνουν επισήμως 11 κατηγορίες επιπτώσεων , αυτές είναι :
• Άσθμα, αναπνευστικές αλλεργίες και ασθένειες από τον ατμοσφαιρικό αέρα
• Νεοπλάσματα
• Καρδιοαναπνευστικά προβλήματα και εμφράγματα
• Τροφιμογενείς ασθένειες και λοιμώξεις
• Νοσηρότητα και θνησιμότητα από τη ζέστη
• Επιπλοκές στην ανθρώπινη ανάπτυξη
• Ψυχική υγεία και διαταραχές άγχους
• Νευρολογικές διαταραχές
• Ασθένειες που προκαλούνται από φορείς
• Ασθένειες που προκαλούνται από το νερό
•Νοσηρότητα και θνησιμότητα από τον καιρό (ακραία καιρικά φαινόμενα) (http://www.bankofgreece.gr ).
Δηλαδή ο άνθρωπος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με το φυσικό του περιβάλλον , όχι μόνο σωματικά αλλά και ψυχικά. Φυσικά στην προαναφερθείσα έκθεση γίνεται μνεία και για την οικονομική διάσταση των προβλημάτων που προκύπτουν από την ανθρώπινη δραστηριότητα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου