Με την λέξη απόβλητο εννοούμε οποιοδήποτε αντικείμενο ή ουσία είναι ανεπιθύμητο, περιττό ή άχρηστο ή επικίνδυνο και απομακρύνεται ως τέτοιο από το περιβάλλον στο οποίο αρχικά παράχθηκε. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μας δίνει ένα σαφή ορισμό του αποβλήτου, ορίζοντας ως απόβλητο «οποιαδήποτε ουσία ή αντικείμενο το οποίο ο ιδιοκτήτης απορρίπτει ή σκοπεύει να απορρίψει». (DIRECTIVE 2006/12/EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 5 April 2006 ON WASTE).
Η πρώτη προσπάθεια προσαρμογής της Ελληνικής Νομοθεσίας για τη διαχείριση των απορριμμάτων με την αντίστοιχη Κοινοτική έγινε με την ΚΥΑ 49541/1424/86 «Στερεά απόβλητα σε συμμόρφωση με την Οδηγία 75/442/ΕΟΚ». Με την ΚΥΑ αυτή, διατυπώνονται οι βασικές αρχές που πρέπει να διέπουν τη διαχείριση των απορριμμάτων, ώστε να μην τίθεται σε κίνδυνο, άμεσα ή έμμεσα η Δημόσια Υγεία και να μην δημιουργούνται βλάβες στο περιβάλλον. Αργότερα το 1994 συγκροτείται με το Ν. 2242/1994 (άρθρο 4) «Ειδικό Σώμα Ελεγκτών για την Προστασία του Περιβάλλοντος», που τελούσε υπό την «εποπτεία» του υπουργού Πε. Χω.Δ.Ε, καθώς και του οικείου Νομάρχη και του Περιφερειάρχη.
Γίνεται σαφές ότι στόχος, θα πρέπει να είναι η μείωση των υλικών στο στάδιο της παραγωγής και μετά σε εκείνο της κατανάλωσης, η ανάκτηση και επαναχρησιμοποίηση υλικών και μόνο στο τέλος αυτής της διαδικασίας, η ταφή. Ήδη πολλές ευρωπαϊκές πόλεις έχουν προγράμματα με στόχο τη μείωση των σκουπιδιών τους σε επίπεδα κάτω από το 20% του σημερινού.
Το βασικό νομοθετικό πλαίσιο, για την επίτευξη ποσοτικών στόχων αξιοποίησης των βιοαποικοδομήσιμων αστικών απορριμμάτων είναι η Οδηγία 99/31/ΕΟΚ, η οποία ενσωματώθηκε στο ελληνικό δίκαιο με την ΚΥΑ 29407/3508/16-12-02. Σε αυτές τις νομοθετικές ρυθμίσεις προβλέπεται μεταξύ άλλων ότι:
• Στους ΧΥΤΥ γίνεται διάθεση μόνο αποβλήτων - απορριμμάτων που έχουν υποστεί προεπεξεργασία.
• Τίθενται ποσοτικοί στόχοι και χρονοδιάγραμμα για να μειωθούν τα βιοαποικοδομήσιμα οργανικά (αποφάγια, κλαδέματα κ.α.) απόβλητα που οδεύουν προς τελική διάθεση κατά 25%, 50% και 65% αντίστοιχα σε σχέση με εκείνα του 1995, μέχρι το 2006, 2009 και 2016 αντίστοιχα. (Δυνατότητα παράτασης κατά 4 έτη για κράτη μέλη, όπως η Ελλάδα, όπου η ταφή υπερέβαινε το 80% των αστικών αποβλήτων το 1995).
Η οργάνωση του συστήματος διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, ο τρόπος – μέθοδος που ακολουθείται αποτελεί δείκτη του πολιτισμού της αντίστοιχης κοινωνίας. Για το λόγο αυτό ως πρωταρχικός στόχος θα πρέπει να τίθεται η αλλαγή στάσης και νοοτροπίας (πολιτείας και πολιτών) στη διαχείριση των απορριμμάτων, μέσα από μια οργανωμένη προσπάθεια ενημέρωσης του κοινού. Αναγνωρίζεται ότι η διαδικασία ουσιαστικής ενημέρωσης και αποτελεσματικής «εκπαίδευσης» της κοινωνίας σε σχέση με την ανατροπή του τρέχοντος προτύπου αντιμετώπισης του προβλήματος της διαχείρισης των απορριμμάτων, είναι και το πλέον δαπανηρό μέρος του όλου εγχειρήματος.
Με τον όρο αστικά στερεά απόβλητα περιλαμβάνονται τα οικιακά απόβλητα, καθώς και άλλα απόβλητα, τα οποία λόγω φύσης ή σύνθεσης, είναι παρόμοια με τα οικιακά, όπως είναι τα απόβλητα από εμπορικές και συναφείς δραστηριότητες, κτίρια γραφείων και ιδρύματα (σχολεία, νοσοκομεία, κυβερνητικά κτίρια). Περιλαμβάνει επίσης ογκώδη απόβλητα (στρώματα, έπιπλα κ.α.) και απόβλητα κήπων, φύλλα, κλαδιά, κηπευτικά, καθώς και απόβλητα από καθαρισμό δρόμων. Επίσης περιλαμβάνονται χαρτιά και χαρτόνια, γυαλιά, βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα κουζίνας, ρούχα, υφάσματα, φωτογραφικά χημικά, ζιζανιοκτόνα, σωλήνες φθορισμού και άλλα απόβλητα περιέχοντα υδράργυρο, αεροζόλ, απορριπτόμενος εξοπλισμός που περιέχει χλωροφθοράνθρακες, κυτταροτοξικές και κυτταροστατικές φαρμακευτικές ουσίες, φάρμακα, μπαταρίες και συσσωρευτές ,απορριπτόμενος ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός που περιέχει επικίνδυνα συστατικά στοιχεία, ξύλο που περιέχει επικίνδυνες ουσίες, πλαστικά, μέταλλα, απόβλητα από τον καθαρισμό καμινάδων και απόβλητα κήπων τα οποία αποτελούνται από βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα , χώματα και πέτρες.
Τα οικιακά απορρίμματα ποικίλουν ως προς τη σύσταση και την ποσότητά τους. Οι παράγοντες που επηρεάζουν τις μεταβλητές αυτές, είναι το βιοτικό επίπεδο, τα καταναλωτικά πρότυπα, η κινητικότητα του αστικού πληθυσμού και οι εποχές του έτους.
Δεν περιλαµβάνονται στα αστικά απορρίµµατα αδρανή απόβλητα και κατάλοιπα δηµοσίων έργων, οι βιοµηχανικές στάχτες, σκουριές, µολυσµατικά νοσοκοµείων, υπολείµµατα σφαγείων καθώς και τα πολύ ογκώδη αντικείµενα που απαιτούν εδικό τρόπο µεταφοράς.
Βάσει των κατευθύνσεων της Ε.Ε. τα Αστικά Στερεά Απόβλητα (Α.Σ.Α.) διαχωρίζονται από τρεις άλλες βασικές κατηγορίες αποβλήτων, τα επικίνδυνα απόβλητα (κυρίως βιομηχανικά ή μολυσματικά), τα αδρανή και πολύ ογκώδη απόβλητα (κυρίως από οικοδομικές εργασίες) και τις ιλύες, για τα οποία προβλέπεται χωριστή συλλογή και επεξεργασία/διάθεση (με εξαίρεση τις ιλύες για τις οποίες είναι δυνατή η συνεπεξεργασία και συνδιάθεση).
Η μέθοδος της ανάκτησης ενέργειας μέσω της θερμικής επεξεργασίας των απορριμμάτων, αν και αποτελεί μέθοδο που χρησιμοποιείται ευρέως σε πολλές ευρωπαϊκές και αμερικανικές χώρες, δεν φαίνεται να αποτελεί ενδεδειγμένη και αποδεκτή (προς το παρόν) μέθοδο επεξεργασίας στη χώρα μας για τους εξής λόγους:
α) αποτελεί επιλογή εφόσον έχουν εξαντληθεί οι δυνατότητες επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης και κομποστοποίησης,
β) απαιτεί την πιστή τήρηση των επιπέδων λειτουργίας που θέτονται από την ισχύουσα νομοθεσία (Οδηγία 2000/99/EC – Εναρμόνιση ΦΕΚ 759/2005), εξαιτίας των κινδύνων (για το περιβάλλον αλλά και τη δημόσια υγεία) που εγκυμονεί,
γ) αποτελεί μέθοδο που αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό στη χώρα μας, λόγω ακριβώς της απαιτήσεως για πιστή τήρηση των επιπέδων λειτουργίας.
συγγραφή:
Αριστομένης Κακούνης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου